Op zondag 4 februari hebben Marieke en Ankie in het Cultuurgebouw in Heerlen een drukbezochte lezing bijgewoond over Sabina, de vrouw van keizer Hadrianus. De lezing werd gegeven door Nynke Smits, docent klassieke talen uit Leiden tevens auteur van het boek “Sabina, vrouw van Hadrianus – een bijzondere liefdesgeschiedenis”.
https://www.primaverapers.nl/auteurs/smits-nynke/
Keizerin Sabina was het grote voorbeeld van onze Dame van Voerendaal; zij leefde in dezelfde tijd en droeg het kapsel van Sabina.
Maar wat weten we eigenlijk van deze Romeinse influencer-avant-la-lettre ?
Veel geschreven bronnen zijn er niet; slechts drie keer wordt Sabina – Vibia Sabina was haar officiële naam – door geschiedschrijvers genoemd en zij zijn niet erg lovend over haar; er zijn enkele beelden van haar en haar beeltenis komt voor op diverse munten.
In de Oudheid – en ook in latere periodes – werden huwelijken tussen personen van aanzien zelden uit liefde gesloten; de meesten waren gearrangeerd uit politiek en/of financieel oogpunt. Ook Hadrianus (76 – 138 na Chr.) en Sabina (85 – 136) waren geen tortelduifjes. De keizer had meer oog voor de jonge knaap Antinoös dan voor zijn echtgenote. Of dit de reden was dat zij geen kinderen hebben gekregen weten we niet. Er zijn veel beelden vervaardigd van jonge geliefde van de keizer, veel meer dan van de keizerin. Er is zelfs een tempel aan hem gewijd.
Bij gebrek aan eigen kinderen had Sabina haar neefje Pedanius Fuscus, zoon van haar zuster Paulina, min of meer geadopteerd en zij ging er van uit dat Fuscus te zijner tijd de opvolger van Hadrianus zou worden. Het lot zou anders beschikken. Voor zichzelf liet de keizer Villa Hadriana bouwen in Tivoli, iets buiten Rome; een landgoed van zo’n 120 ha, een dorp op zich, van alle gemakken voorzien met paleizen, thermen, banketzalen, een sportstadion, uitgestrekte tuinen, dierenverblijven en nog veel meer; vergeleken met dit complex is onze Villa Voerendaal maar een stulpje .
Tijdens de regering van Hadrianus was het Romeinse Rijk op zijn hoogtepunt; het strekte zich uit van Groot-Brittannië tot Turkije en Noord Afrika, inclusief Egypte. Dit immense rijk met zijn vele opstandige volken en stammen moest in bedwang worden gehouden en Hadrianus had het dan ook heel druk met rondreizen; er zijn sterke aanwijzingen, dat Sabina hem op die reizen vergezelde; evenals Antinoös overigens.
Erg comfortabel zullen die reizen niet zijn geweest, onstuimige zeeën, hitte en droogte in Egypte, vochtige kou in Groot Brittannië. Het is dus in theorie mogelijk dat Sabina ook ons land heeft bezocht en misschien heeft de Dame van Voerendaal haar wel in het echt ontmoet. Zouden zij samen de Thermen met een bezoek hebben vereerd? Het zou zo maar kunnen.
Sabina overleed twee jaar eerder dan haar echtgenoot; haar dood is door raadsels omgeven; stierf zij een natuurlijke dood of werd zij op bevel van Hadrianus vergiftigd? Er waren veel gewiekste gifmengers in het Romeinse Rijk. Zelfmoord wordt ook niet uitgesloten. Antinoös was al enkele jaren eerder overleden; hij verdronk op mysterieuze wijze in de Nijl tijdens de reis naar Egypte; ook zijn dood is door raadsels omgeven.
